ثبت نام تور كربلا در مشهد ثبت نام تور کربلا از تبريز ثبت نام تور کربلا زميني ثبت نام تور کربلا نوروز ثبت نام تور کربلا هوايي ثبت+نام+تور+کربلا+از+گرگان خدمات تور کربلا خريد تور کربلا رزرو تور کربلا قيمت تور کربلا قيمت تور کربلا از شيراز قيمت تور کربلا از يزد قيمت تور کربلا با هواپيما هزينه ي تور کربلا پکيج تور کربلا

کربلا در منابع غربى قسمت دوم

 

تکسيرا در توصيف کربلا مى‌گويد:

کربلا چهارهزار خانه دارد که اکثر آنها کوچک و محقرند. مردم شهر، عرب و بعضى ايرانى و ترک هستند. بازارهاى کربلا بناهايى محکم و عالى دارند و همه نوع امکانات و نيازها و کالاهاى تجارى در آنها وجود دارد.

وى پس از سخنى در باب مرقد امام حسين (ع) و زائرانى که از نقاط مختلف به آن‌جا مى‌آيند، درباره سقّاهايى که مشک به دوش، در راه خدا زائران را آب مى‌دهند، مى‌گويد:

با مشک‌هاى پرآب، اين‌طرف و آن‌طرف مى‌گردند و در طلب ثواب الهى و به ياد شهادت عطشناک امام حسين (ع) زائران را سيراب مى‌کنند.

اجناس و مايحتاج مردم فراوان و ارزان است و خوردنى‌ها و حبوبات همچون گندم و جو و برنج، نيز ميوه‌ها و سبزى‌ها به وفور ديده مى‌شود. هواى کربلا لطيف و خوب و نسبت به ديگر مناطق قابل تحمل‌تر است. چندين چاه با آب‌هاى گوارا و شيرين و باغ‌هاى پردرخت، از ديگر ويژگى‌هاى اين شهر است. . . در اطراف شهر، چراگاه‌هاى پرعلف، گله‌هاى متعدد گوسفند و گاو به چشم مى‌خورد.

در اين‌جا تکسيرا اشاره مى‌کند که کربلا و نجف تحت فرمان مير ناصر مهنا است که خود را «ملک» ناميده و البته تابع ترک‌هايى است که همه آنچه را به اين منطقه مى‌رسد، غصب مى‌کنند و به خود اختصاص مى‌دهند. با اين‌همه، عرب‌هايى هم هستند

که ميرناصر را به اميرى پذيرفته‌اند و در کار حکومت او مانع ايجاد نمى‌کنند. البته اين به معناى امنيت و آرامش در کربلا نيست. در ماجرايى، تعدادى عرب، سى‌وچهار نفر از حکومتى‌هاى ترک را در کربلا اسير کردند و به قتل رساندند و هر آنچه داشتند را به غارت بردند. پس بى‌شک نه تنها امنيتى وجود ندارد، بلکه هرج و مرج‌هاى گاه و بى‌گاه در نقاط مختلف، نشانۀ بى‌ثباتى است؛ آن‌هم در زمانى که حکومت، درگير جنگ با ايران است.

ثبت نام تور كربلا در مشهد ثبت نام تور کربلا از تبريز ثبت نام تور کربلا زميني ثبت نام تور کربلا نوروز ثبت نام تور کربلا هوايي ثبت+نام+تور+کربلا+از+گرگان خدمات تور کربلا خريد تور کربلا رزرو تور کربلا قيمت تور کربلا قيمت تور کربلا از شيراز قيمت تور کربلا از يزد قيمت تور کربلا با هواپيما هزينه ي تور کربلا پکيج تور کربلا

کربلا در سفرنامه نيپور

مشهورترين جهانگرد غربى پس از تکسيرا که از کربلا ديدن کرده گردشگر آلمانى «کارستن نيپور» است.[13] وى در سال ١٧۶۵م با يک گروه اکتشافى که فردريک پنجم، پادشاه دانمارک به سرزمين‌هاى عربى گسيل داشته بود، وارد عراق شد و از راه بصره خود را به کربلا رساند.

آنچه در ابتدا نگاه نيپور را به خود جلب مى‌کند، حرم امام حسين (ع) است که در گزارش وى به تفصيل درباره آن سخن رفته است. خانه‌هاى اطراف حرم و معمارى آنها و نيز حرم عباس بن على (ع) و شکوه و عظمت بارگاه متعلق او، همچنين وجود يک زيارتگاه که مقامى است مربوط به اسب امام حسين (ع) در آخرين لحظات شهادت امام و افتادن حضرت از اسب بر زمين، مواردى است که اين جهانگرد به آنها اشاره مى‌کند.

مطلب مهم ديگر، وجود افراد شرور و مطرود اجتماع در کربلاست. اين افراد در مواقع مختلف براى زائران، به‌ويژه ايرانى‌ها و شيعيان مزاحمت ايجاد کرده، از آنها سلب آرامش و امنيت مى‌کردند.

از ديگر نکات جالب در سفرنامۀ نيپور، اشاره به فراوانى کبوتران در حرم امام حسين و امام على (عليهما السلام) و تعرض نکردن مردم به آنان است. وجود مهرها و تسبيح‌هاى ساخته شده از خاک کربلا و تصويرهاى گوناگون از ضريح مطهر، کعبه، شمشير امام على (ع) و مانند آن نيز از چشم اين جهانگرد آلمانى دور نمانده است.

ثبت نام تور كربلا در مشهد ثبت نام تور کربلا از تبريز ثبت نام تور کربلا زميني ثبت نام تور کربلا نوروز ثبت نام تور کربلا هوايي ثبت+نام+تور+کربلا+از+گرگان خدمات تور کربلا خريد تور کربلا رزرو تور کربلا قيمت تور کربلا قيمت تور کربلا از شيراز قيمت تور کربلا از يزد قيمت تور کربلا با هواپيما هزينه ي تور کربلا پکيج تور کربلا

لوفتس در کربلا

باستان‌شناس انگليسى «ويليام لوفتس»[14] پس از آن‌که در ١٨۴٩م همراه گروهى از سوى دولت انگلستان براى تعيين مرزهاى ايران و عراق، وارد عراق شده بود، در ١٨۵٣ از نجف ديدار کرد و سپس خود را به کربلا رساند. صبحگاه ورود لوفتس و همراهان به کربلا، حاکم شهر کربلا به اتفاق شمارى از مسئولان و بزرگان و شخصيت‌هاى مملکتى، با ظاهرى آراسته و جامه‌هاى گران‌قيمت، به استقبال آمدند و بسيار وى را احترام کردند و پس از ورود به شهر، در خانۀ حاکم با انواع خوراکى‌ها از او پذيرايى نمودند.

پس از صرف غذا، لوفتس و همراهان به قصد زيارت مرقد امام حسين (ع) از خانۀ حاکم خارج شدند. مردم که شنيده بودند مردى انگليسى و مسيحى در نجف وارد صحن اميرمؤمنان (ع) شده و عده‌اى سرباز مسلح از او محافظت مى‌کرده‌اند، خود را به حرم حسينى (ع) رسانده و ورودى‌ها را مسدود کردند. بسيارى از مردم با خود اسلحه نيز داشتند. لوفتس و جماعت همراه که مأموران حکومتى نيز در ميان آنها بودند، با ديدن مردم مسلح و خشمگين نتوانستند وارد حرم شوند. لوفتس پس از بيان ماجرا، به وصف موقعيت کربلا و سرگذشت امام حسين (ع) و ياران شهيدش مى‌پردازد و در ادامه مى‌نويسد:

بارگاه حسين (ع) در طرح و نقشه ظاهرى، بسيار به بارگاه امام على (ع) مى‌ماند، با اين تفاوت که از جهت نظافت و آراستگى و آبادانى، با آن فاصله دارد.

تنها گنبد حسين (ع) با طلا پوشيده شده و يکى از گلدسته‌ها، نزديک به ويرانى و سقوط است. علت اين ناآبادانى و مهجوريت دو چيز است: لشکرکشى و تسلط ويرانگر والى بغداد، داود پاشا، به کربلا، و ديگر وجود طايفه «يزمار» که مدتى طولانى کربلا را آشيانه خويش ساخته و در آن تباهى و فساد بسيار به وجود آوردند.

بى‌شک منظور از داودپاشا در گزارش لوفتس، نجيب‌پاشا است که واقعۀ مربوط به او را پيشتر يادآور شديم.

دربارۀ خاک‌سپارى جنازه‌ها در کربلا، لوفتس بر اين باور است که کم‌تر از نجف است و عجيب اين‌که دفن مردگان در کربلا چندان اصولى و با اهتمام صورت نمى‌گيرد؛ يعنى قبرها را به اندازۀ لازم عمق نمى‌دهند و دسترسى به جنازه‌هاى مدفون به راحتى امکان‌پذير است و مراسم خاک‌سپارى خيلى زودتر از معمول به پايان مى‌رسد: «در گورستان سگ‌هايى را مشاهده کردم که با قطعه‌هاى کفن و پاره‌هاى جنازه اين طرف و آن‌طرف مى‌رفتند»[15]

با اين‌همه، بنا بر گفتۀ لوفتس، همچنان جنازه‌ها را براى دفن به کربلا مى‌آورند و مردم به دفن شدن و دفن کردن مردگان خود در خاکى که آميخته به خون امام شهيدشان است و مايۀ امنيت دنيا و آخرت مى‌باشد، رغبت بسيار نشان مى‌دهند.

ثبت نام تور كربلا در مشهد ثبت نام تور کربلا از تبريز ثبت نام تور کربلا زميني ثبت نام تور کربلا نوروز ثبت نام تور کربلا هوايي ثبت+نام+تور+کربلا+از+گرگان خدمات تور کربلا خريد تور کربلا رزرو تور کربلا قيمت تور کربلا قيمت تور کربلا از شيراز قيمت تور کربلا از يزد قيمت تور کربلا با هواپيما هزينه ي تور کربلا پکيج تور کربلا

کربلا در سفرنامۀ جان يوشر

در سال ١٨۴۶م، «جان يوشر»[16] عضو هيأت جغرافيايى مملکتى لندن، در گذر از عراق براى رسيدن به ايران و ديدار از تخت جمشيد، از کربلا ديدن مى‌کند. وى پيش از ورود به شهر، سرى به بستان‌ها و باغ‌هاى اطراف کربلا مى‌زند و توصيفاتى را از باغ‌ها و نهرهاى آب آن منطقه را در سفرنامۀ خود بيان مى‌کند که خواندنى است.

وضعيت ظاهرى و ساختارى کربلا در مقايسه با ديگر شهرهايى که جان يوشر در عراق و ديگر جاها ديده، وى را به شگفتى وامى‌دارد؛ چندان که اين‌گونه به نيکى از کربلا ياد مى‌کند:

من در اين شهر نشانه‌هاى عقب‌ماندگى و انحطاط را که در مناطق ديگر مشاهده کردم، نديدم. در وجب به وجب خاک و زمين کربلا خانه‌ها و بناهايى برپاست و يا آماده ساختمان‌سازى است و شهر روز به روز پيش‌رفته‌تر و آبادتر مى‌شود.

در کربلا، نزديک به بارگاه حسينى تعدادى از مسلمانان هندى سکونت دارند؛ همچنان‌که بين زائران، بسيارى از ايرانى‌ها و افغانى‌ها ديده مى‌شوند که با تحمل رنج‌هاى طاقت‌فرساى سفر، خود را به زيارت امام شهيد رسانده، بدان مقام بلند تبرک مى‌جويند . مقدس بودن اين سرزمين، مانع از آن است که صاحبان اديان ديگر، مثل مسيحى‌ها وارد زيارتگاه‌ها و مانند آن شوند. از اين رو مشاهدات من، همه از راه دور يا از پشت بام خانه‌هاى نزديک به حرم حسينى است؛ همچنان‌که صحن مزار عباس بن على (ع) را از پشت بام خانه‌اى مجاور مقبرۀ مذکور به چشم ديدم که بسيار شبيه مرقد حسين (ع) بود. صحن مرقد عباس (ع) کوچک و بدون سنگفرش است و جايى است براى دفن مردگان. در اين صحن، انبوهى از عمامه به سرهاى عرب براى وقت‌گذرانى يا رسيدن وقت نماز، اين طرف و آن طرف نشسته‌اند يا پرسه مى‌زنند.

ثبت نام تور كربلا در مشهد ثبت نام تور کربلا از تبريز ثبت نام تور کربلا زميني ثبت نام تور کربلا نوروز ثبت نام تور کربلا هوايي ثبت+نام+تور+کربلا+از+گرگان خدمات تور کربلا خريد تور کربلا رزرو تور کربلا قيمت تور کربلا قيمت تور کربلا از شيراز قيمت تور کربلا از يزد قيمت تور کربلا با هواپيما هزينه ي تور کربلا پکيج تور کربلا

مادام ديولافوا در کربلا

اين بانوى جهانگرد فرانسوى در سال ١٨٨١م همراه با همسرش «مارسل ديولافوا» که مهندس معمار و باستان‌شناس بود، از ايران وارد عراق شد و شهرهاى مقدس کاظمين و کربلا را زيارت کرد و مقدارى از خاطرات خود از اين دو شهر مذهبى را در سفرنامۀ خود آورده است.[17] وى درباره کربلا مى‌گويد:

کربلا، از مهم‌ترين مراکز دينى شيعيان است و در آن تعدادى مدرسۀ علوم دينى وجود دارد که طالب علمان زيادى در آنها گاه بيست سال و بيشتر به آموختن مى‌پردازند.

هنگام ورود قافله به شهر کربلا، نرسيده به دروازه قديم، بانو ديولافوا صحنۀ جالبى مشاهده مى‌کند:

عده‌اى سنگ‌تراش که کارشان صيقل‌زدن سنگ‌ها و نوشتن روى آنهاست، سنگ‌هايى را آماده کرده، به مشتريان پيشنهاد مى‌کنند. گاه نيز پيرامون تشييع کنندگان يک جنازه را که از راه‌هاى دور آمده‌اند، مى‌گيرند و با اصرار از آنها مى‌خواهند سنگى را انتخاب کنند و بخرند. چون بر سر قيمت توافق کنند، سنگ‌تراش، نام مردۀ ايشان را بر سنگ حک مى‌کند و کار به اتمام مى‌رسد.

مردم کربلا از ورود مادام ديولافوا که غربى و مسيحى است، همچون ديگر بيگانگان، به حيطۀ حرم جلوگيرى مى‌کردند و آنان مجبور بودند براى مشاهدۀ حرم امام حسين (ع) و برادر بزرگوارش جناب عباس بن على (ع) خود را به پشت بام خانه‌هاى نزديک به حرم برسانند.

از آنچه در سفرنامه اين جهانگرد آمده، اصرار وى براى ورود به حرم و ديدار نزديک از مزار و بارگاه حسينى بسيار مشهود است. بدين جهت به ديدار کنسول ايران در عراق مى‌روند و از او که مردى گشاده‌رو و خوش‌مشرب است، مى‌خواهد تا اين امکان را برايش فراهم نمايد؛ اما اين کار شدنى نيست و براى ملاحظۀ مردم، چاره‌اى جز همان راه معمول وجود ندارد: مشاهدۀ بارگاه از نزديک‌ترين خانه‌ها، آن‌هم به اين شرط که براى دفع شک و شبهه، کلاه‌هاى مخصوص ترکى بر سر بگذارند. البته خانم ديولافوا هرگز راضى به بر سرنهادن آن کلاه نمى‌شود و نقل اين ماجرا در سفرنامه ديولافوا بسيار به مذاق ترک‌ها ناخوش آمده، از آن به بدى ياد مى‌کنند.
ثبت نام تور كربلا در مشهد ثبت نام تور کربلا از تبريز ثبت نام تور کربلا زميني ثبت نام تور کربلا نوروز ثبت نام تور کربلا هوايي ثبت+نام+تور+کربلا+از+گرگان خدمات تور کربلا خريد تور کربلا رزرو تور کربلا قيمت تور کربلا قيمت تور کربلا از شيراز قيمت تور کربلا از يزد قيمت تور کربلا با هواپيما هزينه ي تور کربلا پکيج تور کربلا

ديدار گرترود بيل از کربلا

در سال ١٩٠٩ «گرترود بيل»[18] بانوى شرق‌شناس و مشهور انگليسى، از راه حلب وارد کربلا شد و پس از دوازده روز اقامت و گردش در اين شهر، از طريق «مسيب» روى به سرزمين بابل نهاد. آنچه افزون بر گزارش‌هاى معمولى از ديده‌ها و شنيده‌هاى سفر او جلب توجه مى‌کند، نگاه عميق و ديگرگون اين گردشگر به مظاهر مقدس و تاريخى شهر کربلاست:

بقعۀ حسينى نمايانگر واقعه‌اى دردناک است که پرده از شهادت مظلومانۀ حسين بن على (ع) برمى‌دارد و زيارتگاه او را در طول تاريخ، سرزمين مورد توجه و علاقۀ نيمى از مسلمانان جهان قرار مى‌دهد و عظمتى که کمتر از مکه نيست، بدان مى‌بخشد. آنچه با ديدن اين مکان مقدس مرا به انديشه‌اى عميق فرو برد و خيالم را بال و پر پرواز در تاريخ عطا کرد، نه آن گنبد طلايى بود و نه بسيارى زائران ايرانى با لباس‌هاى سبز و چهره‌هاى درهم کشيده؛ بلکه بناها و آثار متعددى بود که بر تأسيس امپراتورى عظيم اسلامى و شکوه بى‌مثال دوره‌اى طلايى در تاريخ اسلامى گواهى مى‌داد. به فاصلۀ دو روز از کربلا، به قادسيه مى‌رسيم که خالد بن وليد (صحيح سعد بن ابى‌وقاص است) آن را زير پا نهاد و تا سرزمين دولت ساسانى پيش رفت و آن را براى هميشه از ميان برداشت و آثار تمدن و ابهت ظاهرى آنان را دستخوش قرار داد؛ چندان که از قصرهاى مشهور آن زمان ايشان در حيره و خورنق و تيسفون و ديگر اماکن، جز نامى باقى نمانده و همۀ آن مجد و شکوه، همچون خواب‌هايى در مقابل حقيقت و واقعيت، رنگ باخت و نابود گرديد.

اين خاطرات و انديشه‌ها آن‌گاه به ذهن من آمد و جان و دلم را با خود همراه نمود که بر بام خانه‌اى نزديک حرم حسينى (ع) ايوان آراسته به کاشى‌هاى آبى‌رنگ که ضريح مقدس را در بر گرفته بود، مى‌نگريستم و جز مسلمانان کسى حق ورود به آن مکان را نداشت. نگاهم را به غرب کربلا دوختم و سپاهيان پيامبر (ص) را ديدم که با ايمان‌هاى محکم و اراده‌هاى آهنين مى‌آمدند تا بنيان‌هاى قديم را ويران کنند و حاکمان ستمگر را از تخت‌هاى بلند به زير افکنند و پايۀ تمدن جديد و انسانى را بگذارند. و چون به شرق نگريستم، فرزندان مسلمانان اوليه را ديدم که در مرکز حکومت

اسلامى يعنى بغداد، هنرهاى اصيل و انسانى را رشد و تعالى مى‌دادند و تذهيب مى‌کردند و کارشان در زيبايى و شهرت کمتر از هنرنمايى پيشينيان نبود و با رنگ و بويى اسلامى به اطراف عالم جلوه‌پراکنى مى‌کرد.

خانم گرترود بيل از بارزترين نويسندگان غربى است که از کربلا در برهۀ فتنه و جنگ سخن به ميان آورده است.[19] وى اين دوران را چنين گزارش مى‌کند:

در حزيران ١٩١۵ فتنه‌هاى آشکار در کربلا به وقوع پيوست که منشأ آن، هجوم گسترده قبيلۀ «بنى‌حسن» به کربلا بود. اين قبيله با ساکنان کربلا دشمنى ديرينه داشت و حکومت عثمانى طبق قاعدۀ استعمارى «تفرقه بيانداز و حکومت کن» در پى حل اين اختلافات نبود؛ بلکه خود در شعله‌ورتر کردن آن، نقشى انکارناپذير داشت. بنى‌حسن وارد کربلا شدند و خانه‌ها را سوزاندند و به غارت بردند و با بيرون کردن کارگزاران حکومتى، همۀ امور را خود به دست گرفتند و «آل کمونه» در اين ميان پيشتاز بودند. مانند اين هجمه‌ها و نزاع‌ها در کوفه و حله و طويريج نيز واقع شد و در همۀ اين موارد، مسئولان و کارگزاران حکومتى فرار را بر قرار ترجيح مى‌دادند و دست آخر، حکومت عثمانى چاره‌اى جز در پيش گرفتن راه صلح و آشتى و کنار آمدن با مهاجمان نداشت که جز در کربلا - به سبب اهميتى که براى حکومت داشت و به هر قيمتى بايد پس گرفته مى‌شد - در ديگر جاها با فتنه‌گران کنار آمدند.

اين ظواهر امر بود و حاکمان ترک براى بازپس گرفتن کربلا از آل کمونه، دوباره به شهر حمله بردند و در حملۀ دوم خرابى‌هايى در شهر و حرم‌هاى مقدس پديد آوردند و سرانجام با مقاومت مردم و برادران آل‌کمونه يعنى محمدعلى، هادى و فخرالدين مجبور به ترک شهر شدند. در اين ماجراها حمايت انگليسى‌ها از حکومتى‌هاى ترک به خوبى آشکار بود و به شکل‌هاى مختلف بروز مى‌کرد.
ثبت نام تور كربلا در مشهد ثبت نام تور کربلا از تبريز ثبت نام تور کربلا زميني ثبت نام تور کربلا نوروز ثبت نام تور کربلا هوايي ثبت+نام+تور+کربلا+از+گرگان خدمات تور کربلا خريد تور کربلا رزرو تور کربلا قيمت تور کربلا قيمت تور کربلا از شيراز قيمت تور کربلا از يزد قيمت تور کربلا با هواپيما هزينه ي تور کربلا پکيج تور کربلا

 

کربلا در آغاز اشغال

بغداد در ١١ مارس١٩١٧ توسط نيروهاى انگليسى اشغال شد و فرماندۀ اين نيروها، «ژنرال مود» در بيانيه مشهور خود که براى اهالى بغداد قرائت کرد، اعلام نمود که ما براى شما آزادى به ارمغان آورده‌ايم و در پى اشغال و فتح نيستيم. گرترود بيل در گزارش خود يادآور شده [20]که در نخستين روزهاى اشغال، تلگرافى از سوى علماى نجف و کربلا به رئيس نيروهاى انگليسى فرستاده شد که در آن، به آنها خير مقدم گفته بودند. فرماندۀ انگليسى نيز در جواب از حسن توجه علما تشکر کرده و آرزو کرده بود که ورود انگليسى‌ها مايۀ آرامش‌بخشى به عراق و محافظت عتبات مقدسه و بازگرداندن آسايش و رفاه گذشته باشد.

وى همچنين مى‌گويد:

همه به ديده ترديد به وضعيت جديد مى‌نگريستند و باور اين‌که روزگار آشفتگى و فتنه به پايان رسيده و کشور عراق در آستانۀ تجربۀ روزهاى آزادى و آسودگى است و انگليسى‌ها به حقيقت، دلسوز مردم عراق و نگران وضع نابهنجار اين کشورند، بسيار مشکل بود.

روزگار پس از اشغال براى عراق، آبستن رويدادهايى خطير بود و در سياست دنيا و تحت تأثير قرار دادن روابط بين دولت‌ها، بسيار مؤثر و دخيل؛ از جمله اين‌که در ٣٠ تشرين ١٩١٨ جنگ ميان دولت عثمانى و انگليس به پايان رسيد و بيانيه انگليسى - فرانسوى به عراقى‌ها وعده داد که در انتخاب و دخالت مردم، ادارۀ حکومت و نظام سياسى عراق به خود ايشان واگذار شود.

در پى اين تصميم، حاکمان انگليسى در لندن بر آن شدند تا دربارۀ شکل حکومت عراق، اين امر را به همه‌پرسى بگذارند و مردم در اين سه‌مورد، نظر خود را ابراز نمايند:

١. آيا موافقيد يک دولت متحد، با هدايت انگليس که حدود آن از موصل تا خليج را در بر مى‌گيرد، تشکيل شود؟

٢. در اين حالت، در رأس اين حکومت يک حاکم عربى باشد يا غيرعرب؟

٣. اگر حاکم بايد عربى باشد، چه کسى را براى اين امر مناسب مى‌بينيد؟

سرکردگان نيروهاى انگليسى در عراق که اشغال آن سرزمين به هدايت آنان بود و تازه جاى پايى براى خود يافته بودند، با اين تصميم موافق نبودند؛ به‌ويژه «آرنولد ويلس» جانشين فرماندۀ کل. ازاين‌رو دست به کار تدابيرى شدند تا نتيجه همه‌پرسى همان چيزى باشد که آنها مى‌خواهند. با توجه به اهميت شهرهاى مقدسى همچون کربلا و نجف و نقش اساسى آنها در سير تحولات سياسى و فرهنگى و وجود عالمان و نيروهاى متعهد و آگاه، رسيدن به آن نتايج دلخواه، برنامه‌هاى خاص و تدابير ويژه‌اى مى‌طلبيد؛ اگرچه چندان آسان و زودبازده نبود.

گرترود بيل در اين باره مى‌گويد مجتهدان کربلا و کاظمين بر مسلمانان حرام کرده بودند که جز براى تشکيل حکومت اسلامى حرکتى بکنند و رأيى بدهند.[21] فتواى علامۀ کبير، ميرزا محمدتقى شيرازى که در کربلا صادر شد، در اين‌باره معروف است: «هيچ مسلمانى حق ندارد غيرمسلمانان را برگزيند و به او رأى دهد تا حکومت و سلطه بر مسلمانان پيدا کند» .

از اين‌جاست که رويارويى جدى ميان مردم مسلمان به‌ويژه در شهرهاى مذهبى و پيرو آن، در ديگر شهرها و ميان انگليسى‌هاى اشغال‌گر بالا مى‌گيرد و عده‌اى از علما و بزرگان همچون سيد محمدعلى طباطبايى، محمدعلى ابوالحب، سيد محمدمهدى مولوى و عمرحاج علوان دستگير و تبعيد مى‌شوند.

کربلا در آستانۀ انقلاب

حرکت استفتاء دربارۀ همه‌پرسى و انتخابات که عموماً مخالف و برآمده از موضع نفى و طرد بود، کار را به جايى رساند که احساس مى‌شد مردم در بيشتر شهرهاى عراق، نگاه همدلانه‌اى به اين قضيه ندارند و از وجود نيروهاى اشغالگر ناراضى‌اند و حاضرند براى واپس راندن آنها، جان خود را نيز فدا کنند. اين موضع ضداشغال، به‌ويژه پس از رحلت علامه سيد محمدکاظم يزدى و جانشينى ميرزا محمدتقى شيرازى که مقيم کربلا بود و از مرجع اعلاى شيعه به شمار مى‌آمد و رهبرى اين جريان را بر عهده داشت، به شکلى بارز خود را نشان مى‌داد.

کشف توطئۀ قتل افسر و کارمندان انگليسى در «خريف» در سال ١٩١٩ در کربلا و دستگيرى تعدادى در اين ماجرا، احساسات مردم مسلمان را به هيجان آورد و اندک‌اندک شعله‌هاى انقلاب در عراق افروخته‌تر گرديد و در ١٩٢٠ رؤساى قبايل و طوايف عراقى در منطقۀ فرات، پس از مشورت با علما و مراجع کربلا و نجف و ديگر شهرهاى مقدس، مسئوليت و هدايت حرکت‌هاى انقلابى را بر عهده گرفتند و بر جدّيت و گستردگى آنها افزودند. نيز انتشار گسترده فتاوا و پيام‌هاى مراجع به‌ويژه بيانيه‌هاى ميرزا محمدتقى شيرازى در تحقيق و جهت‌دار کردن و ثمربخشى تحرکات و تظاهرات مردمى و روشن نگاه داشتن شعله‌هاى قيام، بزرگ‌ترين تأثير را داشت. [22]

نکته جالب دربارۀ گزارش‌هاى غربى از انقلاب عراق اين است که مسئولين انگليسى همچون ويلسن، گرترود بيل و ديگران، بر اين باور بودند که حرکت وطن‌خواهانه و ضداشغال عراقى‌ها به رهبرى پيشوايان دينى، حرکتى بيگانه از افکار و فرهنگ عراقى و مايه گرفته از تحريکات خارجى در ترکيه يا روسيه و مانند آن است، و گاه نيز آن را حرکتى دينى مى‌دانستند که به پشتوانه تعصبات کورکورانه دينى و طمع نمودن علما و بزرگان در رياست دنيايى به ظهور رسيده است! اين نگاه بدبينانه، خود بهانه‌اى است براى ناحق جلوه دادن حرکات مردمى و به‌حق نشان دادن تلاش‌هاى استعمارى و اشغال‌گرانه.

پس از انقلاب

انقلاب عراق که خاستگاه آن شهر سيدالشهدا (ع) بود، براى عراق موجوديت و استقلال به ارمغان آورد و اشغالگران انگليسى را به اين باور رساند که اين سرزمين همچون ديگر مستعمرات نيست. از اين رو حکومت بريتانيا ناچار به تشکيل حکومت مردمى و ملى در عراق شد و براى اين کار، «سِر پِرسى کاکس» را که پس از آشوب‌هاى عراق، سفير انگلستان در ايران قرار داده بود، به عراق فراخواند و از او خواست تا مقدمات تشکيل حکومت را آماده کند. وى در انجام اين کار با مواضع قاطعانه عالمان دينى که رهبرى يگانه انقلاب را بر عهده داشتند، روبه‌رو شد و دريافت که جز به نظر ايشان، آتش انقلاب فروکش نخواهد کرد و هيچ دستور و قانونى تا بر ايشان عرضه نشود، عملا رسميت نخواهد يافت.

پس از نظرخواهى‌هاى گسترده در سرتاسر عراق از بزرگان قبايل و بزرگان و علما، با ٩۶درصد رأى اعضاى مجلس وزرا، «امير فيصل بن حسين» ، شريف مکه زمامدارى عراق را بر عهده گرفت.

ثبت نام تور كربلا در مشهد ثبت نام تور کربلا از تبريز ثبت نام تور کربلا زميني ثبت نام تور کربلا نوروز ثبت نام تور کربلا هوايي ثبت+نام+تور+کربلا+از+گرگان خدمات تور کربلا خريد تور کربلا رزرو تور کربلا قيمت تور کربلا قيمت تور کربلا از شيراز قيمت تور کربلا از يزد قيمت تور کربلا با هواپيما هزينه ي تور کربلا پکيج تور کربلا

دونالدسون در کربلا

دکتر «دوايت دونالدسون» در ١٩٢٨م موفق به ديدار از عتبات مقدس، به‌ويژه کربلا مى‌شود تا برنامۀ خود را در تدوين کتابى با موضوع انديشه‌ها و تاريخ شيعه به انجام رساند.[23] از ويژگى‌هاى بارز اين کتاب، مبالغات و غلطهاى بزرگى است که هيچ تطابقى با واقع ندارد و مؤلف، بسيارى از خرافات و مطالب نادرست و غريب را در کتاب خود گنجانده است. براى نمونه در اين گزارش، توصيف از يک مکان مقدس را با خرافات و اسنادهاى نابه‌جا آميخته، بى‌آنکه پيرامون آن تحقيق کرده و حقيقت را دريافته باشد:

در ورودى صحن شريف حسين (ع) زنجيرى آهنين آويخته‌اند تا «کافران نجس» نتوانند وارد حرم شوند. زائران ضريح حسين (ع) به نبوت محمد (ص) و امامت حسين (ع) معتقدند و کار خود را در بالاترين درجۀ اهميت مى‌دانند؛ زيرا براى آنان مسائل خاصى را ايجاب مى‌کند و مثلاً مانع از خرابى سقف خانه‌هاشان مى‌شود و همواره از آتش‌سوزى و غرق شدن و تعرض حيوانات وحشى در امان خواهند بود![24] اگر نامسلمانى از آن زنجير بگذرد، دور نيست که به دست مردمان خشمگين آسيب ببيند يا کشته شود؛ زيرا اين کار را نجس کردن حرم و بقعۀ مقدس مى‌دانند.

تربت حسينى (ع)

تربت امام حسين (ع) و مهر و تسبيح‌هايى که از آن به عمل مى‌آورند، همواره مورد توجه و شگفتى سياحان و مأموران غربى است که از کربلا ديدن کرده يا اجتماعات شيعيان در گوشه و کنار دنيا از نزديک ديده‌اند. شايد اولين کسى که درباره تربت امام حسين (ع) در سفرنامه خود سخن گفته «نيپور» باشد که در ١٧۶۵م از کربلا ديدن کرده است. وى در اين‌باره مى‌گويد:

تربت را با وسيله‌اى مخصوص، به صورت مهر نماز عمل مى‌آورند و امتياز اين کار در اختيار يکى از خاندان‌هاى کربلاست و هر سال مبالغى هنگفت به والى بغداد مى‌پردازد تا اين امتياز همچنان در اختيار او باشد.[25]

دونالدسون نيز مى‌گويد:

خاکى که مهر و تسبيح از آن ساخته مى‌شود، حتماً بايد از خاک زمينى باشدکه حسين (ع) در آن‌جا به شهادت رسيده است. تسبيح تربت سى‌وچهار مهره دارد که مؤمن متدين در اوقات فراغت خود، با آن تسبيح خداى تعالى مى‌گويد. سى‌وچهار مرتبه «الله اکبر» ، سى‌وسه مرتبه «الحمدلله» و سى‌وسه مرتبه «سبحان‌الله» . از خوش‌نصيبى فرد شيعى، يکى هم آن است که چون بميرد، گردنبندى از تربت بر گردنش بياويزند. نيز مستحب است بر کفن مرده، آياتى از قرآن را با تربت بنويسند. [26]

ماه محرم

کمتر نويسنده غربى را مى‌توان يافت که در گزارش خود از کربلا اشاره‌اى به ماه محرم و مراسم آن نکرده باشد و در گذر از سرزمين‌هاى شيعى، آنچه در اين ماه در آنها روى مى‌دهد را ناگفته گذارده باشد. به طور طبيعى بيشتر مطالبى که در اين باره نوشته شده، پيرامون يادبود سالانه شهادت امام حسين (ع) و اصحاب و ياران شهيد او و سوگوارى‌ها و برنامه‌هايى است که در سوگ سالار شهيدان و خاندان به اسارت رفتۀ او برگزار برمى‌شود.

«سِر پِرسى سايکس» مؤلف کتاب «تاريخ ايران» پس از گزارش تفصيلى شهادت امام حسين (ع) مى‌نويسد:

اين فاجعه دردناک، اساس يک تراژدى سالانه است که نه تنها در ايران، بلکه در بيشتر کشورهاى آسيايى که شيعيانى چند در آن سکونت دارند، برگزار مى‌شود. اين نمايش سوزناک و غم‌اندود را من بارها به چشم خويش ديده‌ام. شنيدن صداى نالۀ زنان و اندوه سهمگينى که در چهرۀ مردان مشاهده مى‌شود، همگى تأثيرى عميق در انسان بر جاى مى‌نهد که نمى‌تواند نسبت به شمر و يزيد بن معاويه بى‌تفاوت باشد و در دل نفرتى از آنها احساس نکند. [27]

«توماس لايل» معاون حاکم سياسى در شاميه و نجف، در سال‌هاى ١٩١٨ تا ١٩٢١م در کتاب خود «دخائل العراق» حدود بيست صفحه را به حادثۀ عاشورا و محرم‌الحرام اختصاص داده است. وى درباره دسته‌هاى عزا و عزادارى شيعيان مى‌نويسد:

در اين سوگوارى‌ها هيچ‌گونه ددمنشى و ديوانگى ديده نمى‌شود. همه‌چيز به طور شگفت‌انگيزى ضابطه‌مند و دقيق است. من در آن لحظات، با تمام وجود، همه نيکويى و حيات و سرزندگى دين اسلام را مشاهده کردم ويقين نمودم که ورع و پارسايى حاکم بر اين مردم و حماسه شکوهمند ايشان در گرامى‌داشت ياد حسين بن على (ع) چنان فراگير و وسيع است که مى‌تواند دنيا را به راه اصلاح و خير و سعادت راهنمايى کند و اين هيچ بُعدى ندارد؛ چراکه اين مردم در مسائل دينى، نبوغى فطرى و خداداد دارند.[28]

 

 

[1] . اين مقاله تلخيص و ترجمه‌اى است از مطلبى با عنوان «کربلاء فى‌المراجع الغربيه» نوشتۀ جعفرالخياط، در کتاب «موسوعة العتبات‌المقدسه؛ قسم کربلاء» ، ج٨، ص٢۴٩ - ٣٩٠.

[2] Gible, H. A. R. d kramers ,andH. _ shorter Encyclopedia of islam, Leiden of London, ١٩۶١.

[3] Noldeke, A _ Das _ Heiligtum A Husains Zu kerbala , Berlin, ٩٠٩.

[4] Le Strange, G _ the lands of Estern khaliphate, London, ١٩٣٠.

[5] Hollister, gohn Norman the shia of indis, London ١٩۵٣,p ۶۴.

[6] سفرنامه ابن بطوطه، ج١، چاپ مصر، ١٣۵٧ق.

[7] اربعه قرون. . . ص٢۵ ٢٠، ترجمۀ عربى، چاپ دوم.

[8] همان، ص ۵۴ و ۵۵.

[9] Coke, Richard _ Baghdad the city of peace, London, ١٩٣۵, p ٢٣۶.

[10] اربعۀ قرون. . . ، ص٢١٨.

[11] همان، ص٢٢٢.

[12] بغداد، مدينة السلام، ص٢٧۴.

[13] Niebuhr, Carsten _ Voyage en Arabio et en d,autre pays circonvofains) Amesterdam, ١٧٧۶(.

[14] Loftus, Wiliam Rennett _ travels Regea rches in chaldeac susiana, London, ١٨۵٧.

[15] ويژگى خاک کربلا اين است که نمى‌توان آن را عميق حفر کرد و خيلى زود به آب مى‌رسد. از اين‌رو جنازه‌ها را دور از شهر، و معمولا در صحرا به خاک مى‌سپارند.

[16] Ussher, Gohn _ London to Persopolis, in Cloding Wouderings in Daghestan, Georgia Armenia, Mesopotamia, Persia, London, ١٨۶۵.

[17] Madame J. Dleulafoy _ La Porse La Chaldes, et la susiane) paris, ١٨٨٧(.

[18] Bell, Gertrode _ Amurath to Amurath W. Heine man London, ١٩١١ , p١۵٩

[19] Review of the Civil Adminis tration of mesopolamis.

[20] سفرنامه ديولافوا، ص٣٧.

[21] بى‌شک اين تلگراف از سوى اشخاص مهم و به ظاهر عالمانى بوده که به سلطه انگليسى راضى بوه‌اند و اسلام و مسلمانان و حفظ جايگاه رفيع دين به دور از سلطه بيگانگان را غير مهم دانسته‌اند.

[22] سفرنامه ديولافوا، ص٢٣١.

[23] . Donaldson, Dwight M. _ the shi,lte Religion, A History of Islam in persia iraq, London, ١٩٣٣.

[24] مايه تأسف است که چنين کتابى منبع و مأخذ بعضى نوشته‌هاى غربى بلکه شرقى و حتى بعضى نويسندگان عرب قرار گرفته و در بحث‌ها و بررسى‌هاى تاريخى - عقيدتى بر آنها اعتماد شده است و بدين وسيله، حقيقت چهره‌اى دگرگون و ناموزون يافته و واقعيت دين مبين اسلام بر بيگانگان مخفى مانده است.

[25] عقيدة الشيعه، ص٨٩.

[26] همان.

[27] Sykes, Sir Percy _ History of Persia, London, ١٩۵٣.

[28] ر. ک: جزء اول از بخش مربوط به نجف اشرف، ص ٢٩٣ - ٣٠٣.

نظرات شما عزیزان:

:: موضوعات مرتبط: اطلاعات زائر، ،